Jak i dlaczego pomagać pszczołom i innym owadom
Informacje ogólne
W Polsce aż 85% roślin jest owadopylna. Gdyby nie pszczoły rośliny te przestałyby się rozmnażać. Musielibyśmy pożegnać się m.in. z jabłkami, czereśniami, gruszkami i truskawkami. Tymczasem obecnie pszczoły są skazane na łaskę człowieka. Na ok. 470 gatunków tych owadów w Polsce, zagrożona jest wyginięciem prawie połowa z nich. W Polsce możemy spotkać najczęściej pszczołę miodną, choć sporo jest także innych gatunków tego pożytecznego owada. Często jest mylona z osą, w związku z czym bywa traktowana jak uciążliwa i denerwująca.
Pszczołom zawdzięczamy bardzo dużo. Odpowiadają one nie tylko za produkcję miodu, pyłku i innych wartościowych produktów ale biorą też udział w 90% zapyleń dokonywanych przez owady. Są więc jednym z najważniejszych ogniw w funkcjonowaniu przyrody.
Masowe ginięcie pszczół.
Wymieranie rojów pszczelich spowodowane jest coraz trudniejszymi warunkami panującymi w środowisku naturalnym. Zwały śmieci gromadzące się, np. na dzikich wysypiskach, zanieczyszczają wody i powodują skażenie gleby i powietrza.
Podwyższone koncentracje metali ciężkich (np. rtęci, miedzi i ołowiu) w pobliżu wysypisk oraz chemizacja rolnictwa (częste nawożenie i stosowanie sztucznych środków ochrony roślin) są toksyczne dla pszczół. Niebezpieczne są też fale telefonii komórkowej, które zakłócają system nawigacyjny pszczół i uniemożliwiają im powrót do ula.
Jak możemy pomóc pszczołom?
1. Kąciki z roślinami miododajnymi.
Zakładamy w ogrodach, na balkonach, wokół domów letniskowych, na nieużytkach miejskich lub gminnych miejsca przyjazne pszczołom – naturalne siedliska kwitnących łąk i roślin miododajnych. Powinniśmy ogród rozplanować tak, by stale mieć w nim kwitnące rośliny, które będą pokarmem dla pszczół.
2. Sadź kwiaty przyjazne pszczołom.
Rośliny dające pszczołom pyłek i nektar kwitną od wczesnej wiosny aż do jesieni, obfitują w różne formy, kształty, kolory i odmiany – wybór jest ogromny!
3. Nie wypalajmy traw!
Takie działanie wyjaławia glebę i niszczy pozytywne mikroorganizmy w niej zawarte. Dodatkowo zniszczeniu mogą ulec lęgi oraz naturalne pożytki i siedliska pszczół. Za wypalanie traw grozi kara grzywny.
4. Dostęp pszczół do wody.
To bardzo ważne by pszczołom zapewnić także dostęp do wody. Możemy napełnić wodą spodeczek lub podstawki od doniczki.
5. Załóżmy domek dla pszczół.
6. Zostawmy w ogrodzie miejsca półdzikie – pszczoły chętnie je sobie zagospodarują. Można kupić także gotowe domki dla trzmieli i innych pszczół dziko żyjących. Domek stawiamy w miejscu nie bezpośrednio nasłonecznionym i osłoniętym od deszczu.
Czym są kwietne łąki i jaką rolę pełnią?
Kwietne łąki odgrywają ważną rolę w ochronie różnorodności biologicznej: pełnią rolę korytarzy ekologicznych i funkcjonują jako źródła pożytku dla pszczół i dzikich owadów zapylających.
Aby wspierać populacje zapylaczy, wszędzie tam, gdzie to możliwe, należy uprawiać takie gatunki, które zapewnią owadom pyłek i nektar. Coraz częściej obserwujemy przekształcenie terenów zielonych w miastach, np. trawników, w kwietne łąki. Miejsca takie zapewniają pokarm różnym owadom przez cały sezon wegetacyjny.
Po co zastępować miejski trawnik kwietną łąką?
- łagodzą skutki suszy – głęboki i rozbudowany system korzeniowy, zwłaszcza wieloletnich gatunków łąkowych pozwala im przetrwać suszę. Ponadto kwietne łąki nie wymagają dodatkowego nawadniania i częstego koszenia. Po każdym koszeniu wilgoć z gleby odparowuje z powierzchni gruntu. Wysiewanie kwietnych łąk ogranicza utratę wilgoci z gleby,
- zwiększają bioróżnorodność – kwietne łąki stają się siedliskiem wielu barwnie kwitnących rodzimych gatunków roślin, dostarczając pokarm i schronienie różnym gatunkom drobnych zwierząt, w tym małych ssaków, ptaków, a przede wszystkim pożytecznym owadom, jak pszczoły, trzmiele i motyle,
- zwiększają walory estetyczne i krajobrazowe miast– kwietne łąki dostarczają pozytywnych wrażeń estetycznych dzięki bogactwu kolorów, zapachów i dźwięków, mają działanie terapeutyczne i stwarzają możliwość obcowania z naturą, pełniąc tym samym funkcję edukacyjną,
- redukują zanieczyszczenie powietrza – kwietne łąki oczyszczają powietrze pochłaniając pyły i substancje szkodliwe znacznie skuteczniej od trawników,
- zmniejszają koszty utrzymania terenów zieleni w miastach – kwietne łąki kosi się rzadziej niż trawniki, co zmniejsza nakłady, czas oraz emisję spalin z kosiarek.
Hotel dla owadów
Hotele dla owadów zamieszkuje szereg gatunków samotnych pszczół. Gatunki samotne, w przeciwieństwie do społecznych takich jak pszczoła miodna, nie żyją w rodzinach składających się z królowej i robotnic, ale każda samica zakłada własne gniazdo. Gniazda nie są bronione, więc hotel dla owadów jest całkowicie bezpieczny, a zbliżenie się do niego nie grozi pożądleniem.
Hotele dla owadów są wykorzystywane przez ogrodników i hodowców owoców i warzyw w celu poprawy zapylania kwiatów roślin owadopylnych, a także stawiane jako forma czynnej ochrony przyrody.
